اجزاء تشكيل دهنده تخم مرغ

وسته يك غشاء نيمه تراوا ميباشد كه اجازه ميدهد دي اكسيد كربن و رطوبت از طريق منافذ ريز به بيرون تخم مرغ و هوا به داخل آن راه يابد. پوسته داراي يك لايه پوششي محافظت كننده بنام كوتيكول است كه به عنوان يك سد دفاعي تخم مرغ را از ورود ميكروارگانيسمهاي بيماريزا و گرد و غبار مصون ساخته و در تازه ماندن تخم مرغ نقش بسزايي ايفا ميكند.

نكته: پوسته (12-9%)، سفيده (63-60%) و زرده (33-30%)  از تخم مرغ را تشكيل داده اند. 
نكته: تخم مرغ از (65% ) آب،(11.8%) پروتئين، (11 %) چربي (ليپيد) و (11.7%) خاكستر تشكيل يافته است.

1- پوسته(SHELL):

 پوسته آهكي بوده و از بافتي ناهموار و دانه دانه برخوردار است. پوسته از 17-7 هزار روزنه ميكروسكوپي پوشيده شده است.

پوسته يك غشاء نيمه تراوا ميباشد كه اجازه ميدهد  دي اكسيد كربن و رطوبت از طريق منافذ ريز به بيرون تخم مرغ و هوا به داخل آن راه يابد. پوسته داراي يك لايه پوششي محافظت كننده بنام كوتيكول است كه به عنوان يك سد دفاعي تخم مرغ را از ورود ميكروارگانيسمهاي بيماريزا و گرد و غبار مصون ساخته و در تازه ماندن تخم مرغ نقش بسزايي ايفا ميكند. استحكام پوسته به جيره غذايي مرغ بستگي داشته به ويژه ميزان كلسيم، فسفر و ويتامين D دريافتي. ضخامت پوسته به نژاد، سايز و سن مرغ  بستگي دارد. هر قدر سن مرغ بالاتر باشد، سايز تخم مرغ نيز بزرگتر خواهد بود اما پوسته نازكتر خواهد شد. 
نكته:پوسته 12-9 درصد وزن كل تخم مرغ را تشكيل ميدهد. 
نكته:پوسته نخستين سد دفاعي تخم مرغ در برابر عفونت باكتريايي ميباشد. 
نكته: تا قبل از استفاده از تخم مرغ از شستن آن خودداري كنيد، چراكه پوشش محافظ آن حلال در آب بوده و براحتي با شستن پاك ميشود و تخم مرغ در معرض فساد قرار خواهد گرفت. 
نكته: تخم مرغها را بايستي در بسته هاي مخصوص خودشان و يا در ظروف دربسته نگهداري كرد. چراكه بو و طعم مواد غذايي ميتواند از طريق روزنه هاي پوسته وارد تخم مرغ گرديد. 
نكته: تركيبات پوسته شامل 94% كربنات كلسيم، 1% كربنات منيزيوم، 1% فسفات كلسيم و 4% مواد آلي و ويتامين D ميباشد.

علت تفاوت رنگ در پوسته چيست؟ 

رنـگ پـوسته تخم مرغ به نژاد مرغ هـاي تـخـمـگذار بستگي داشته و از سفيد تا قهوه اي پر رنگ متغيراست. 
نكته:در تخم مرغهاي قهوه اي و سفيد رنگ از لحاظ ارزش تغذيه اي و طعم هيچگونه تفاوتي وجود ندارد. 
نكته: مرغهايي كه پر و لاله گوش سفيد دارند  تخمهاي سفيد، و مرغهايي كه پر و لاله گوش قرمز رنگ دارند تخمهاي قهوه اي مي گذارند. 
نكته:علت گرانتر بودن تخم مرغهاي قهوه اي رنگ آنست كه مرغهايي كه تخم قهوه اي رنگ ميگذارند  نسبت به مرغهايي كه تخم سفيد ميگذارند جثه بزرگتري داشته و به غذاي بيشتري  نياز دارند. 
نكته:يك گونه مرغ تخمگذار موسوم به ARAUCANA تخمهاي با خالهاي سبز رنگ ميگذارد. 

نكته:كندن پوسته تخم مرغهاي پخته در تخم مرغهاي تازه از تخم مرغهاي كهنه سخت تر است. 
2- غشاهاي دروني و بيروني(INNER AND OUTER MEMBRANES): ميان پوسته و سفيده قرار گرفته اند. اين دو غشاء شفاف پروتئيني يك سد دفاعي در برابر هجوم باكتريها فراهم مي آورند. جنس اين دو غشاء عمدتاً از كرآتين مي باشد. 
3- اتاقك هوايي(AIR CELL): يك محفظه ميان تهي بين سفيده و پوسته بوده كه در انتهاي پهن تر تخم مرغ واقع شده است. هنگامي كه تخم مرغ از شكم مرغ خارج ميگردد گرم است، اما پس از سرد شدن محتويات داخل آن منقبض گشته و غشاء داخلي از غشاء خارجي فاصله ميگيرد. و اينگونه اتاقك هوايي شكل ميگيرد. سايز سلول هوايي در درجه بندي تخم مرغ تعيين كننده ميباشد. هر چه كيسه هوايي كوچكتر باشد درجه مرغوبيت تخم مرغ بالاتر خواهد بود. هر قدر تخم مرغ كهنه تر باشد و از زمان تخم گذاري زمان بيشتري گذشته باشد، رطوبت و دي اكسيد كربن بيشتري از روزنه هاي پوسته خارج گرديده و هوا جايگزين آن ميگردد كه باعث حجيم تر شدن كيسه هوايي ميشود. اتاقك هوايي در تخم مرغهاي خيلي كهنه بصورت شناور در مي آيد. وظيفه اتاقك هوايي فراهم آوردن اكسيژن براي جوجه پيش از شكستن تخم ميباشد.

4- سفيده و يا آلبومين(ALBUMIEN): اين بخش (67%) 3/2 از وزن مايعات تخم مرغ راتشكيل ميدهد. سفيده تخم مرغ 50% پروتئين كل تخم مرغ را تشكيل ميدهد. سفيده از چهار لايه با ضخامتهاي متفاوت تشكيل يافته است. اما در كل ميتوان سفيده را به دو لايه غليظ دروني (57%) كه چسبناك و يك لايه رقيق بيروني (23%) كه آبكي است، تقسيم كرد. لايه غليظ داخلي در تخم مرغهاي كهنه آبكي ورقيق ميشود. 
نكته:سفيده تازه سفت وبا قوام بوده اما سفيده كهنه شل و آبكي ميباشد. 
نكته: كدري آلبومين نشانه تازگي تخم مرغ است. اين كدري در اثر وجود دي اكسيد كربن در سفيده ميباشد كه فرصت خارج شدن پيدا نكرده است. هر چه تخم مرغ كهنه تر باشد دي اكسيد كربن بيشتري از آن خارج گرديده و سفيده شفاف تر ميگردد. 
نكته:وظيفه سفيده محافظت از زرده تخم مرغ و تامين غذاي اضافي براي رشد نطفه ميباشد. 
نكته: سفيده خام به دليل وجود گليكوپروتئين آويدين در معده قابل هضم نمي باشد. همچنين اين پروتئين از جذب ويتامين بيوتين جلوگيري ميكند. پختن تخم مرغ اين پروتئين را خنثي ميكند. 
نكته:هنگامي كه سفيده تخم مرغ زده ميشود حجمش 8-6 برابر افزايش مي يابد. 
نكته:پروتئين سفيده خام محلول در آب است. 
نكته: ته رنگ زرد و يا سبز رنگ قابل رويت در سفيده تخم مرغ نشانه وجود ريبوفلاوين(B2) در آن است. 
نكته:PH  سفيده تازه 7.9 ميباشد كه با گذشت زمان و با خروج دي اكسيد كربن PH افزايش مي يابد.
نكته: تركيبات سفيده شامل 90% آب، 10% پروتئين،0.03% چربي، 1% كربوهيدرات و 0.5% خاكستر. 
نكته: در سفيده ريبوفلاوين، نياسين، پتاسيم، سديم، سولفور، منيزيوم و كلر نيز موجود است. 
نكته:پروتئينهاي سفيده شامل 
OVALBUMIN(54%)،CONALLBUMIN(12%)،OVAMUCOID(12%)،OVOMUCIN،LYSOZYME،AVIDIN،OVOGLOBULIN،FLAVOPROTEINS ميباشند. 
5- زرده(YOLK): زرده (33%)1/3 وزن تخم مرغ(غير از پوسته) را تشكيل مي دهـد.50 % پروتئين تخم مرغ در زرده موجود ميباشد. وظيفه زرده فراهم ساختن  ذخيره غذاي مورد نياز رشد جنين ميباشد.

نكته: تركيبات زرده شامل 50% آب، 17% پروتئين (فسفوپروتئين و ليپوپروتئين)،32% ليپيد (فسفوليپيد لسيتين(25%)، تري گليسريدها (75%)، كلسترول
نكته: در زرده آهن، كلسيم، فسفر، روي، يد، مس، منگنز، ويتامينهاي محلول در چربي(A,D,E.K)، ويتامينهاي بيوتين، كولين، فوليك اسيد، اينوسيتول، پانتوتنيك اسيد، پيروكسيدين،B12  نيز موجود ميباشد. 
نكته:ويتامينهاي محلول در چربي تنها در زرده يافت ميشوند. 
نكته:لسيتين يك عامل امولسيون كننده بوده و موجب تثبيت و پايدار نگاه داشتن تركيبات روغن و آب ميگردد. 
نكته:تمام چربيها و كلسترول  در زرده تخم مرغ  موجود ميباشند. سفيده فاقد چربي و كلسترول است. 
نكته: زرده از آب كمتر و ويتامين بيشتري نسبت به سفيده برخوردار است. ارزش تغذيه اي زرده بالاتر از سفيده است. 
نكته: فلز روي فقط در زرده موجود است. نمك نيز عمدتاً در سفيده وجود دارد. 
نكته:غشاء پوشاننده زرده ويتلين (VITELLINE) نام دارد كه از پخش شدن زرده جلوگيري كرده و زرده را در برميگيرد. با گذشت زمان اين غشاء شكننده گرديده و هنگام شكستن تخم مرغ زرده فرم (گرد)  قوام دار خود را از دست داده و در ظرف پخش ميگردد. 
نكته:PH زرده 6 ميباشد كه همواره ثابت است. 
نكته:زرده نيز از چندين لايه تيره وروشن تشكيل يافته است اما با چشم قابل رويت نيست. 
نكته:زرده يك تخم مرغ بزرگ 25 كيلو ژول كالري دارد. 
نكته: يك تخم مرغ بزرگ حاوي 213 ميلي گرم كلسترول ميباشد. ميزان مجاز دريافت روزانه كلسترول براي افراد سالم 300 ميلي گرم در روز وبراي افراد مبتلا به بيماريهاي قلبي -عروقي، با كلسترول و يا فشار خون بالا 200 ميلي گرم در روز ميباشد. 
نكته: جسم رويان و يا بلاستودرم (GERMINAL DISK) نقطه اي سفيد رنگ، گرد و كوچك (3-2 ميلي متر) روي سطح زرده ميباشد كه محل ورود اسپرم به تخم ميباشد. 
نكته:رنگدانه هاي زرده به خاطر وجود گزانتوفيلهاي (XANTHOPHYLLS) لوتئين (LUTEIN) و زآگزانتين (ZEAZANTHIN) ميباشد. 
نكته:برخي اوقات پس از آب پز كردن تخم مرغ يك حلقه سبز رنگ بدور زرده شكل ميگيرد. اين حلقه به خاطر واكنش آهن موجود در زرده و سولفور موجود در سفيده ميباشد كه تشكيل سولفيد آهن را داده اند. علت آن پختن بيش از حد و يا وجود آهن زياد در آب پخت ميباشد. آب پز كردن تخم مرغ در حرارت و زمان پخت مناسب و سرد كردن فوري تخم مرغها (با قرار دادن آنها درون آب سرد) پس از پخته شدن از تشكيل اين حلقه سبز رنگ جلوگيري مي كند. 
نكته:لكه هاي خون(BLOOD SPOT) كه در زرده يافت ميگردد به علت پاره شدن عروق خوني در زرده طي شكل گيري تخم پديد مي آيند. مصرف اين لكه هاي خون هيچگونه ضرري نداشته و ميتوان آنها را با نوك چاقو برداشت. وجود لكه هاي خون نشانه تازگي تخم مرغ است. با گذشت زمان زرده از سفيده آب جذب كرده و باعث رقيق شدن و ناپديد شدن اين لكه ها ميگردد.اين لكه هاي خون تنها در يك درصد تخم مرغها مشاهده ميشود. 
رنگ زرده به چه عواملي بستگي دارد؟ 
رنگ زرده از زرد كم رنگ تا نارنجي پر رنگ متغير است. رنگ زرده به جيره غذايي مرغها بستگي دارد. چنانچه رژيم مرغها حاوي رنگدانه گزانتوفيل ها باشد اين رنگدانه در زرده رسوب ميكند. چنانچه رژيم مرغها حاوي گندم وجو باشد رنگ زرده ، زرد كم رنگ و چنانچه جيره غذايي حاوي ذرت و برگ يونجه باشد زرده، نارنجي ميگردد. چنانچه رژيم غذايي مرغها فاقد رنگ باشد، زرده بي رنگ توليد خواهد شد. 
علت تشكيل تخم مرغ دو زرده چيست؟ 
اين وضعيت در جوجه مرغهاي جوان بيشتر روي ميدهد كه ارگانهاي شكل دهنده تخم مرغ هنوز نظم نيافته و با ديگر ارگانها همزمان نگرديده اند (منظم نبودن حركات مجراي تخم در اوايل تخمگذاري ). البته مرغهاي پير نيز ممكن است تخم دو زرده بگذارند. وراثت نيز يك فاكتور محسوب گرديده و در برخي نژادها اين حالت بيشتررخ ميدهد. 
نكته:برخي اوقات ممكن است تخم فاقد زرده باشد. 
نكته: برخي اوقات يك تخم مرغ درون تخم مرغ ديگري قرار دارد. اين حالت بيشتر در اثر تنش ايجاد ميگردد. 
6- كاليزا و يا شالاز (CHALAZAE):رشته هاي مارپيچ، كدر و طناب مانند  سفيده ميباشند كه وظيفه نگه داشتن زرده در مركز تخم مرغ را به عهده دارند. اين رشته ها همچون تكيه گاه عمل ميكنند. هر قدر اين رشته ها برجسته تر و قابل رويت تر باشند، تخم مرغ تازه تر است. مصرف اين رشته ها كاملا بي خطر ميباشد. 
مطالب جالب در مورد تخم مرغ: 
1- هر مرغ سالانه بطور متوسط 300-250 تخم ميگذارد. 
2- يك مرغ به 26-24 ساعت براي توليد تخم زمان نياز دارد. پس از اتمام تخم گذاري 30 دقيقه بعد ميتواند مجددا تخمك گذاري كند. 
3- جوجه مرغها  از سن 20-19 هفتگي به بعد شروع به گذاشتن تخم مي كنند. 
4- تخم ها پس از 21 روز به جوجه تبديل ميشوند. 
5- زرده تخم مرغ از معدود غذاهايي است كه بطور طبيعي حاوي ويتامين D ميباشد. 
6- مراحل شكل گيري تخم: 1-زرده، 2-سفيده،3 -غشاها، 4-پوسته آهكي. 
7- تخم مرغ كامل ترين غذاي طبيعت محسوب ميگردد. تخم مرغ حاوي تمام ويتامينهاي ضروري به استثناي ويتامين C ميباشد. 
8- با يك تخم شتر مرغ ميتوان براي 10 نفر املت تهيه كرد. آب پز كردن يك تخم شتر مرغ به 45 دقيقه زمان نياز دارد. 
9- نخستين تخمها در اقيانوس ها سرباز كرده اند. 
10- چنانچه تخم مرغ بطور تصادفي روي زمين افتاد روي آن نمك فراوان بپاشيد تا تميز كردن آن آسانتر شود. 
11- در چين سالانه 160 ميليارد تخم مرغ توليد ميگردد. 
12- مرغها براي تخم گذاشتن نيازي به خروس و جفتگيري ندارند! مرغها بدون حضور خروسها نيز تخم ميگذارند تنها تخمشان نابارور و فاقد نطفه خواهد بود. 
نحوه تشخيص تخم مرغهاي خام از پخته: 
1- چنانچه تخم مرغ پخته را سريع بچرخانيد، به مدت چند ثانيه به وضعيت ايستاده به دور خود خواهد چرخيد. اما تخم مرغ خام روي سمت پهن خود و بطور خوابيده خواهد چرخيد. 
2- اگر تخم مرغ خام را بچرخانيم و ناگهان آن را با دست متوقف كرده و بلافاصله رها كنيم، تخم مرغ مجددا شروع به چرخيدن ميكند، چراكه مايع درون آن به چرخيدن خود ادامه ميدهد. 
3- تخم مرغ پخته براحتي دور خود ميچرخد اما تخم مرغ خام تلوتلو مي خورد. 
خواص تخم مرغ: 
1- منعقد شدن(COAGULATIOIN): حرارت، استرس فيزيكي، الكل، اسيدها، نمكها و استون ميتواند ساختمان پروتئين ها را تغيير داده و آنها را از هم بگسلد (تغيير خميدگي پروتئينها) اما پيوندهاي اوليه يعني زنجيره آمينو اسيدها بدون تغيير باقي مي مانند.حرارت پيوندهاي متصل كننده بخشهاي مختلف زنجيره را ميشكند و ساختار پروتئين را تغيير ميدهد. هنگامي كه مجددا پيوندهاي جديدي شكل ميگيرند پروتئين(موجود در سفيده و زرده) منعقد ميگردند. در اين حالت پروتئين سفيده و زرده به يك شبكه سه بعدي مبدل ميگردند كه آب در ميان آنها محبوس گرديده است. در اين حالت سفيده و زرده حالت لاستيك مانند پيدا ميكنند. 
نكته:سفيده تخم مرغ تازه در 65-62 درجه سانتي گراد منعقد ميگردد. 
نكته:با افزايش PH(افزايش كهنگي)، سفيده در حرارت كمتري منعقد ميگردد بنابراين تخم مرغ تازه زمان بيشتري براي پخته شدن نياز دارد. 
نكته: شكر انعقاد سفيده را به تاخير انداخته اما نمك و اسيدها آن را تسريع ميكنند. 
نكته:زرده در درجه حرارت 70-65 سانتي گراد منعقد ميگردد. 
2- امولسيون كننده(EMULSIFIER): لسيتين موجود در زرده تخم مرغ خاصيت امولسيون كننده دارد. يعني از جدا شدن مخلوط آب و روغن جلوگيري ميكند. (مثلا در تهيه مايونز) 
3- كف كنندگي(FOAMING): هنگامي كه تخم مرغ زده ميشود هوا ميان آن محبوس گرديده و كف ميكند. در واقع مولكولهاي هوا در ميان پروتئينهاي  تخم مرغ احاطه ميگردند. 
نكته:زدن زياد تخم مرغ باعث گشوده شدن مارپيچ پروتئين و اندكي منعقد شدن آن ميگردد. 
نكته:بهترين دما براي كف كردن حداكثر تخم مرغ 14 درجه سانتي گراد است. 
نكته: هرچه زمان زدن تخم مرغ طولاني تر گردد حجم و پايداري كف بيشتر ميگردد. اما زدن خيلي زياد پف و كف را كاهش ميدهد. 
نكته:آب كف حاصل از زدن تخم مرغ را افزايش اما پايداري آن را كاهش مي دهد. 
نكته:روغن باعث كاهش خاصيت كف كنندگي تخم مرغ ميگردد. 
نكته:نمك پايداري كف حاصل از زدن تخم مرغ را كاهش ميدهد. 
نكته:زرده حجم كف حاصل از زدن تخم مرغ را كاهش ميدهد. 
4- پيوند دهنده (BINDING): تخم مرغ با انعقاد خود طي پخته شدن اجزاي مواد غذايي را به يكديگر متصل ميكند. 
5- ور آورندگي (هوادهي) (LEVEANING): تخم مرغ زده شده حاوي هوا ميباشد. از آنجايي كه پروتئين خاصيت ارتجاعي دارد، اين حبابهاي هوا پس از حرارت ديدن ميتوانند منبسط گردند. 
6- عامل غليظ كننده (THICKENING): مثلا در تهيه سسها. 
7- لعاب (GLAZE): روي شيريني و يا نانها استفاده ميگردد. (سفيده، زرده و يا تخم مرغ كامل) 
8- به غذاها طعم و رنگ ميدهد. 
9- بهترين و غني ترين منبع پروتئين محسوب ميگردد. 
ميزان مجاز مصرف تخم مرغ چه تعداد است؟ 
مصرف 4-3 تخم مرغ در هفته مجاز ميباشد. 
حساسيت به تخم مرغ چيست؟ 
برخي افراد به زرده و يا سفيده تخم مرغ آلرژي دارند و بايستي مواد غذايي ديگري را جايگزين تخم مرغ كنند. چنانچه در دستور آشپزي غذايي تخم مرغ نيز قيد شده بود از تركيب زير جاي تخم مرغ استفاده كنيد: 
يك قاشق چايخوري بكينگ پودر+يك ونيم قاشق چايخوري آب+يك و نيم قاشق چايخوري روغن. 
انواع تخم مرغ: 
1- استاندارد: اين تخم مرغها بصورت صنعتي و با دستگاه هاي جوجه كشي تهيه شده اند. 
2- بارور (نطفه دار): ارزش غذايي آنها با تخم مرغهاي معمولي و فاقد نطفه برابر است. اين تخم مرغها را ميتوان جوجه كشي كرد. قيمت آنها از تخم مرغهاي غير بارور بالاتر است. 
3- ارگانيك: چنانچه تغذيه مرغهاي تخمگذار از غذاهاي ارگانيك صورت گرفته باشد (در تهيه آنها از علف كشها و كودهاي شيميايي استفاده نشده باشد) تخم مرغ حاصل ارگانيك خواهد بود. قيمت اين تخم مرغها گرانتر از تخم مرغهاي معمولي است. (براي اطلاع بيشتر به مقاله غذاهاي اورگانيك رجوع كنيد.) 
4- جوجه كشي طبيعي: با دستگاه هاي جوجه كشي مصنوعي  توليد نشده اند و مرغها به فضاي آزاد دسترسي داشته و در يك مكان محصور آزادانه سير ميكنند. 
5- غني شده با امگا 3 و يا ويتامينها. 
6- پودر تخم مرغ. 
مقايسه تخم پرندگان: 
1- تخم بلدرچين:سايز تخمها كوچكتر از تخم مرغ بوده، اما طعم آنها يكسان است.5 تخم بلدرچين معادل يك تخم مرغ ميباشد. پوسته تخم بلدرچين خالدار بوده و رنگ آن از قهوه اي تيره تا آبي و سفيد متغير است.

2- تخم اردك: سايز آن از تخم مرغ اندكي بزرگتر است. سفيده آن نسبت به تخم مرغ شفاف تر بوده و پر طعم تر است. ميزان كلسترول و چربي آن نسبت به تخم مرغ بالاتر است. تخم اردك در سايزهاي متفاوت موجود ميباشد.

3- تخم غاز: سايز آن از تخم مرغ و تخم اردك بزرگتر است. از طعم غني تري نيز برخوردار است. تخم غاز از كلسترول خيلي بالايي برخوردار است بطوري كه در هر تخم در حدود 1200 ميلي گرم كلسترول موجود است. بنابراين مصرف آن بايستي خيلي محدود گردد. 

4- تخم شتر مرغ: هر تخم شتر مرغ معادل 20 تخم مرغ ميباشد. تخم شتر مرغ بسيار كمياب مي باشد. 

5- تخم بوقلمون: مشابه تخم مرغ ميباشد اما اندكي بزرگتر است. پوسته تخم بوقلمون سفيد و شيري رنگ و با خالهاي قهوه اي است. كلسترول و چربي تخم بوقلمون نيز بالاست. طعم آن با تخم مرغ فرق چنداني نميكند. تخم بوقلمون نيز كمياب ميباشد. 

كارآفرين بسيجي با كمترين امكانات به پرورش بلدرچين روي آورد

عين الله وفايي كه از فرهنگيان بازنشسته و بسيجي از توابع شهرستان سيروان مي باشد توانسته است با پشتكار فراوان و همكاري خانواده وارد عرصه پرورش بلدرچين در روستاي ميرزابيگي شده و اقدامات قابل توجه ي انجام دهد.

اين فعال اقتصاد مقاومتي براي اولين بار توانسته است مجموعه پرورش بلدرچين را در شهرستان سيروان افتتاح كند.

عين الله وفايي مي گويد: از سال گذشته با پشتيباني بسيج سازندگي سپاه ناحيه سيروان فعاليت خود را در عرصه اقتصاد مقاومتي با توليد بلدرچين در فضايي محدود در مساحت حدود 12 مترمربع شروع كردم و با تداوم فعاليت اين واحد پرورش بلدرچين براي دو نفر اشتغالزايي ايجاد شده است.

وي در خصوص علاقه خود به پرورش بلدرچين مي گويد: با تحقيقات در زمينه‌هاي مختلف متوجه شدم كه پرورش بلدرچين از ضريب امنيتي بيشتري نسبت به پروش ديگر طيور برخوردار است، يكي از مزاياي مهم اين طيور زودبازده بودن پرورش آن است، دوره پرورش بلدرچين خيلي كوتاه است و خيلي زود ميتوانيد كسب سود نماييد و در يك دوره 40 يا 50 روزه مي‌توانيد نتيجه تلاشتان را ببينيد.

اين فعال اقتصاد مقاومتي بيان كرد: علاوه بر اين‌ها، دوره كوتاه جوجه‌كشي (۱۵ تا ۱۶ روز) و رشد سريع و بلوغ زودرس (۳۵ روزگي)، ميزان تخم‌گذاري بالا (بلدرچين در 42 تا45 روزگي تخم‌گذاري مي‌كند، درحالي‌كه در مورد مرغ حداقل ۶ ماه طول مي‌كشد) و قيمت فروش و همچنين با توجه به بازار خوبي هم كه دارد، طرح پرورش بلدرچين تخمي و گوشتي را شروع كردم.

اين پرورش دهنده بلدرچين خاطرنشان كرد: با اخذ 150 ميليون ريال تسهيلات از بسيج سازندگي و خريد 2000 جوجه يك روزه  بلدرچين كار خود را آغاز كردم و خوشبختانه در اين مدت توانستم كار را گسترش داده و در حال حاضرظرفيت توليد بيش از 4 هزار بلدرچين ايجاد شده است.

اين توليد كننده عنوان كرد:  بلدرچين هم مولد بوده و هم گوشتي و به همين واسطه فضايي را كه در اختيار داشتيم، به سه قسمت تقسيم كرده و 20 متر مربع آن براي پرورش بلدرچين هاي تخم گذار و 20 متر مربع ديگر آن را هم براي بلدرچين هاي گوشتي و 20 متر مربع هم براي جوجه هاي يكروزه اختصاص داديم.

وي در خصوص نحوه توليد طرح خودكفايي خود در حوزه اقتصاد مقاومتي مي گويد: در اين طرح در يك بازه زماني 45 روزه گوشتي ها را كشتار كرده و بعد بسته بندي براي فروش به بازارارسال مي كنيم، و بلدرچين هاي تخمگذار پس از شروع به تخمگذاري بصورت مفيد تا يكسال تخمگذاري آنان ادامه دارد كه تخم ها پس از جمع آوري و بسته بندي براي فروش روانه بازار مصرف مي نماييم.

اين توليدكننده به مقاومت بلدرچين ها در مقابل بيماري اشاره كرد و افزود: ازآنجايي‌كه بلدرچين در برابر بيماري‌هاي مختلف مقاوم‌ است، پرورش آن بدون استفاده از هيچ‌گونه دارو و آنتي‌بيوتيكي صورت مي گيرد، لذا گوشت و تخم بلدرچين محصولاتي كاملاً ارگانيك و سالم هستند كه فاقد هرگونه داروي مضر براي مصرف‌كننده هستند.

 وفايي ادامه داد: بلدرچين علاوه بر اينكه نسبت به مرغ‌ها و ساير حيوانات پرورشي مقاومت بيشتري در برابر بيماري دارد، براي پرورش آن نياز به فضاي خاص و بزرگ نيست بطوريكه 4 هزار قطعه را در فضايي در حدود 60 مترمربع پرورش مي دهم.

اين كار آفرين سيرواني بيان كرد: ماهيت اقتصاد مقاومتي به اين معناست كه از حداقل امكانات و ظرفيت ها در جهت كمك به تقويت اقتصاد كشور استفاده كنيم و در انجام اين كار سعي كرديم تا يتوانيم با كمترين هزينه، بيشترين بهره را ببريم.

اين كار آفرين بسيجي در خصوص كاهش هزينه‌هاي خود در اين طرح گفت: اكثر وسايل و تجهيزات كار را خودم تهيه‌ مي كنم، حتي غذاي بلدرچين كه شمال دانه مرغي مي شود را با به دست آوردن تركيبات آن و تهيه مواد اوليه خودم درست مي‌كنم تا ضمن كاهش هزينه كار، بتوانم درآمد حاصل را نيز افزايش دهم.

وي افزود : با تهيه دستگاه جوجه كشي بخشي از هزينه ها را كاهش داده چرا كه با نگهداري تخم ها در دستگاه هاي توليد جوجه كشي مي توانم جوجه يكروزه را نيز خودم توليد كنم.

اين فعال اقتصاد مقاومتي در خصوص نحوه فروش محصولات خود در بازار مي گويد: براي ارائه محصولاتم به بازار با مشكلي روبرو نيستم و در همين شهرستان مشتري هاي فراواني وجود دارند.

اين كارآفرين بسيجي اميدوار است در صورت حمايت از سوي نهادهاي دولتي بتواند اين طرح را بيشتر گسترش داده تا زمينه اشتغال افراد بيشتري را فراهم نمايد.

وي ادامه داد: اگر جوانان در حوزه مشاغل زودبازده عرصه اقتصاد مقاومتي ورود پيدا كنند، بدون ترديد علاوه بر اينكه به تحقق فرامين رهبر معظم انقلاب در حوزه قطع وابستگي به خارج كمك خواهند كرد، ضمن موفقيت در مسير خودكفايي شخصي باعث كاهش روند مهاجرت نيز مي شوند

اين فعال اقتصادي روستاي ميرزابيگي نمونه اي كوچك از راه يافتگان به عرصه هاي بسيج سازندگي مي باشد كه با عمل به فرمايش مقام معظم رهبري و حمايت سپاه و بسيج توانسته است در مسير اشتغال گام بلندي بردارد تا بتواند سهمي در بازار خودكفايي داخل داشته باشد.

 اخبار مرتبط :

طلبه اي كه به كار پرورش شنرمرغ روي آورد

كسب سود بالا با پرورش مرغ شاخدار در تبريز

طلبه‌اي كه به كار پرورش شتر مرغ روي آورد

يك طلبه جوان در بندر گز استان گلستان در كنار آموزش ديني دانش آموزان با تهيه ماشين جوجه كشي به كار پرورش شتر مرغ و توليد گوشت روي آورده است

يك طلبه جوان در بندر گز استان گلستان در كنار آموزش ديني دانش آموزان با تهيه دستگاه جوجه كشي به كار پرورش شتر مرغ و توليد گوشت روي آورده است

به گزارش خبرگزاري فارس به نقل از سازمان بسيج سازندگي، شهرستان بندرگز عرصه فعاليت روحاني جواني به نام سيد هادي علوي است كه از احترام در ميان مردم و به خصوص جوانان و نوجوانان شهر برخوردار است. آنچه اين احترام را براي حجت الاسلام سيد هادي علوي رقم زده، شباهت او به مردم است.

او مي گويد، يكي از توصيه‌هاي علامه حسن زاده آملي به طلاب را آويزه گوشش كرده: «آخوند بايد شبيه مردم باشد، براي اينكه مردم شما را از خودشان بدانند، بايد مثل مردم زندگي كنيد.» 

سيد هادي علوي از راه پرورش و فروش شترمرغ امرار معاش مي كند و براي 5 نفر هم اشتغالزايي كرده است. او معتقد است اگر مثل مردم عرق نريزد و به زحمت نيفتد، شباهتي به آنان نخواهد داشت. 

آقاي علوي درباره علت روي آوردنش به عرصه پرورش شترمرغ مي گويد: «خانواده ما نسل اندر نسل نجار هستند. پدر من نيز در كنار شغل كارمندي كه داشت، يك نجار ماهر و توانا بود اما به دلايلي اين شغل را كنار گذاشت. پدرم تا مدت ها پس از بازنشستگي به دنبال عرصه اي براي توليد و فعاليت مي گشت تا اينكه پرورش شترمرغ علاقه مند شد. وقتي از من دعوت كرد، با علاقه اين كار را پذيرفتم. كار پرورش شترمرغ را در مزرعه من انجام مي دهم و پدرم هم در محوطه منزل بلدرچين پرورش مي دهد.»

او مي افزايد: «براي شروع كار پرورش شترمرغ، سراغ چند نفر از پرورش دهندگان موفق در استان هاي همجوار رفتيم و مشاوره گرفتيم. خيلي زود با تهيه ماشين جوجه كشي كار را شروع كرديم. شترمرغ پرنده بي پرواز و مقاومي است كه در هر دمايي از منفي 30 درجه سانتي گراد تا مثبت 56 درجه سانتي گراد دوام مي آورد.»

شهرت سيد هادي علوي با انتشار گزارش و تصاويري تحت عنوان «روحاني كه روي پشت بام شترمرغ پرورش مي دهد» كشوري شد.

او درباره ماجراي پرورش شترمرغ روي پشت بام مي گويد: «معلوم است كه پشت بام جاي پرورش شترمرغ نيست. شايد بشود ديگر طيور را در پشت بام پرورش داد، اما جاي شترمرغ روي پشت بام نيست. ماجرا از اينجا شروع شد كه سرماي شديدي در منطقه ما پديد آمد، طوري كه تعدادي از جوجه شترمرغ ها تلف شدند. بايد آن ها را به جاي بهتري منتقل مي كرديم، در نتيجه تعدادي از آن ها را موقتا به پشت بام خانه آورديم.

در همين حين يكي از همكاران خبرنگار شما آن گزارش و تصاوير را منتشر كرد و خيلي هم مورد توجه واقع شد. خيلي ها از سراسر كشور با من تماس گرفتند كه راه هاي پرورش شترمرغ روي پشت بام را بياموزند و من ماجرا را برايشان توضيح مي دادم.»

آقاي علوي از درآمد حاصل از پرورش و فروش شترمرغ هايش راضي است. او در اين باره مي گويد: «ما براي 5 نفر در مزرعه پرورش شترمرغ شغل ايجاد كرده ايم، بدون اينكه حتي از يك ريال تسهيلات بانكي استفاده كرده باشيم. در آمد پرورش شترمرغ مناسب است هرچند هنوز مصرف گوشت آن در ميان مردم ما چندان جا نيفتاده است. البته ما مصرف شترمرغ را در بندرگز به ميزان زيادي رواج داده ايم.»

او مي افزايد: «اگر شترمرغ‌ها را دست دلال بدهيم، زنده آن را بين 800 تا 1 ميليون تومان از ما مي خرد، اما اگر خودمان كشتار كنيم، فقط از فروش گوشت آن حداقل يك ميليون تومان درآمد كسب مي كنيم. علاوه بر آن مي توانيم جگر، سنگدان، قلم، روغن، پر و پوست شترمرغ را بفروشيم و پول بيشتري به دست بياوريم.

البته هدف اصلي من كسب درآمد نيست، صرف كار كردن و عرق ريختن خودش موضوعيت دارد و در كنار آن اشتغال‌زايي براي ديگران ارزش كار را افزايش مي دهد.»

سيد هادي علوي درباره نحوه فروش گوشت شترمرغ در بندرگز مي گويد: «ما گوشت شترمرغ را در بندرگز نمي فروشيم، بلكه پيش فروش مي كنيم! اولين بار براي فروش گوشت شترمرغ، به كساني كه اطرافم بودند گفتم اين گوشت را مصرف كنيد و اگر از مزه و كيفيت آن راضي بوديد، پولش را پرداخت كنيد. همه آن ها از دم تبديل شدند به مشتري ثابت و روز به روز به تعداد متقاضيان گوشت شترمرغ اضافه شد.»

او درباره مزيت هاي گوشت شترمرغ، اظهار مي كند: «گوشت گوسفند و گوساله 27 درصد كلسترول دارد اما كلسترول موجود در گوشت شترمرغ فقط 1 درصد است. به همين دليل پزشكان بيماران قلبي را به مصرف گوشت شترمرغ توصيه مي كنند. روغن شترمرغ هم براي درمان زخم و جاي جوش و لك بسيار مفيد است و به سرعت باعث بازسازي پوست مي شود.»
سيد هادي علوي در عين حال ورزش هاي رزمي و كوهنوردي را به صورت جدي دنبال مي كند. كشتار شترمرغ كاري است دشوار اما ورزيدگي اين طلبه جوان، دشواري كشتار شترمرغ هاي 2 متري را برايش آسان كرده است. او در اين باره خاطرنشان مي كند: «متاسفانه كشتارگاه اختصاصي براي شترمرغ ها وجود ندارد. مجبوريم خودمان كشتار كنيم.»
سيد هادي علوي درباره مشكلات كار پرورش شترمرغ مي گويد: «من و پدرم براي راه اندازي واحد پرورش شترمرغ از سرمايه شخصي و زمين خودمان استفاده كرديم و از هيچ نهاد دولتي درخواست كمك نكرديم. اما متاسفانه برخي كج سليقگي ها كار را برايمان دشوار مي كند. مثلا جهاد كشاورزي از صدور مجوز پرورش شترمرغ براي ما خودداري مي كند. اگر بگويم علت مخالفتشان با صدور مجوز چيست، حتما تعجب مي كنيد. جهاد كشاورزي مي گويد پرورش شترمرغ توجيه اقتصادي ندارد و به همين دليل به شما مجوز نمي دهيم!»
او مي افزايد: «اين حرف جهاد كشاورزي از اساس باطل است، اما حتي اگر درست هم باشد، بنده قرار است ضرر كنم نه جهاد كشاورزي! در حال حاضر 5 نفر در اين واحد توليدي درآمد كسب مي كنند و مخارج خانواده شان را از اين طريق اداره مي كنند، چطور توجيه اقتصادي ندارد؟! ضمن اينكه ما خبر داريم همين چند ماه قبل در نزديكي هاي بندرگز براي يك واحد 3 هزارتايي پرورش شترمرغ، مجوز صادر شده است! اين رفتارهاي دوگانه چه سودي دارد؟»
حجت الاسلام سيد هادي علوي در كنار اشتغال به كار توليد، يكي از فعال ترين روحانيون بندرگز در عرصه فرهنگي است. او علاوه بر اداره يكي از مساجد بندرگز، مدت هاست كه دو هيات انصار الحسين (ع) و انصار المهدي (ع) را براي نوجوانان و جوانان بندرگز داير كرده كه به صورت هفتگي برگزار مي شود و بسيار هم پر طرفدار است. سيد هادي اين دو هيات را به عرصه اي براي ميدان دادن به طلاب و مداحان جوان براي كسب تجربه در سخنراني و مداحي تبديل كرده است. 
او ضمن آسيب شناسي فعاليت هاي فرهنگي در مساجد كشور، مي گويد: «شكاف سني بين اعضاي هيات امناء مساجد و جوانان و نوجوانان همواره باعث ايجاد مشكل شده است. متاسفانه طرفين به خاطر فاصله سني زياد يكديگر را به طور كامل درك نمي كنند. در مسجد ما، از نظر هيات امناء حضور نوجوانان و جوانان در مسجد مساوي است با شكسته شدن استكان و نعلبكي ها! و مسجد هم جايي است كه فقط وقت ظهر و مغرب درب آن بازگشايي مي شود براي اقامه نماز و تمام!»
سيد هادي علوي خاطرنشان مي كند: «به همين دليل ناچار شديم براي برگزاري جلسات هيات و كلاس هاي قرآن و اخلاق مكاني خارج از مسجد (نمازخانه يكي از پارك هاي بندرگز) را براي نوجوانان و جوانان در نظر بگيريم كه جاي تاسف دارد. دو هيات مذهبي انصار الحسين (ع) و انصار المهدي (عج) هر هفته جلسه دارند و نوجوانان و جوانان استقبال زيادي از آن به عمل مي آورند. ما بهترين حلقه صالحين را در بندرگز تشكيل داديم.»
حجت الاسلام والمسلمين سيد هادي علوي مي افزايد: «كار طلبه فقط نماز خواندن و منبر رفتن نيست. طلبگي را با كار كارمندي نبايد اشتباه گرفت، روحاني شدن براي انسان تكليف آور است. متاسفانه فاصله ما با مردم بعضا به جاي اينكه كاهش يابد و به صفر برسد، افزايش يافته است.»

اخبار مرتبط :

كسب سود بالا با پرورش مرغ شاخدار در تبريز

خواص گوشت بلدرچين

اهميت تهويه در دستگاه جوجه كشي

اختراع دستگاه جوجه كشي

دستگاه جوجه كشي تا قبل از سال ۱۷۴۹ اختراع نشده بود تا براي اولين بار توسط رمور در فرانسه اختراع شد. اولين ماشين تجاري توسط هرسون در سال ۱۸۸۱ ساخته شد.

در مجلهٔ چاپ و منتشر شده در بريتانيا  يك دستگاه جوجه‌كشي را به عنوان (يك جعبهٔ چوبي، آب گرم و يك پرده) تعريف مي‌كند. يكي از روش‌هاي ثبت شده از جوجه‌كشي استفاده از كود پوسيده شده براي گرم نگه داشتن تخم هاست. در مصر روش بهتري براي جوجه‌كشي داشتند كه در آن يك ساختمان استوانه‌اي شكل وجود دارد كه در پايين آن آتش روشن مي كردند و تخم مرغ‌هاي جوجه‌كشي شده در يك مخروط معكوس كه تا حدي در خاكستر پوشيده شده بود قرار داشت و تخم مرغ‌ها در سبد بافته شده در بالاي خاكستر روي مخروط نشسته شده بودند . همچنين ساختمان يك سقف نيز داشت كه براي خروج دود نصب شده بود و از ورود باران جلوگيري مي كرد. دستگاه جوجه كشي تا قبل از سال ۱۷۴۹ اختراع نشده بود تا براي اولين بار توسط رمور در فرانسه اختراع شد. اولين ماشين تجاري توسط هرسون در سال ۱۸۸۱ اختراع شد.

تشخيص كيفيت تخم مرغ

يك تخم مرغ با كيفيت خصوصيات مشخصي دارد. اين خصوصيات يا خارجي هستند يا داخلي، خصوصيات خارجي با مشاهده ي مستقيم آن ارزيابي مي شود.ولي جهت ارزشيابي خصوصيات داخلي مي بايستي آن را شكست...

يك تخم مرغ با كيفيت خصوصيات مشخصي دارد. اين خصوصيات يا خارجي هستند يا داخلي، خصوصيات خارجي با مشاهده ي مستقيم آن ارزيابي مي شود.

ولي جهت ارزشيابي خصوصيات داخلي مي بايستي آن را شكست.

مشخصات خارجيتخم مرغ با كيفيت عبارتند از :

1-      پوسته ي صاف، مقاوم و تميز

2-      شكل و فرم منظم و طبيعي

علاوه بر موارد فوق چنانچه تخم مرغ را در مقابل لامپ روشن مشاهده نمائيم، مي بايستي داراي خصوصيات زير باشد:

3-      زرده تيره (شفاف نباشد)

4-      اطاقك هوايي با ارتفاع حداكثر 6 ميليمتر (علامت تخم مرغ تازه)

5-      پوسته بدون ترك خوردگي

6-      عدم وجود لكه ي خون يا گوشت در داخل آن

7-      در مركز قرار گرفتن زرده

مشخصات داخلي تخم مرغ با كيفيت عبارتند از :

1-      رنگ زرده: رنگ زرده تخم مرغ بعضاً از خصوصيات ژنتيكي مرغ ناشي مي شود ولي در هر صورت، شدت رنگ زرده بسيار مورد توجه خريدار مي باشد.

2-      جدا بودن سفيده ي متراكم از سفيده ي رقيق: همانگونه كه قبلاً ذكر شد، سفيده ي تخم مرغ داراي دو قسمت غليظ يا متراكم و رقيق يا آبكي است. براي مشاهده و تشخيص آن تخم مرغ را روي يك سطح صاف مي شكنيم، قسمت ها و يا طبقات بايد از يكديگر جدا و به راحتي قابل تشخيص باشند. اين مورد نيز از جمله مشخصات تازگي تخم مرغ است.

3-      زرده ي گرد، برجسته و مستقر در وسط سفيده

عدم وجود يكي از خصوصيات فوق ارزش تخم مرغ را پايين آورده و در ارزيابي نمره ي كمتري مي گيرد. حجيم بودن اتاقك هوايي و منحرف شدن زرده به يك قسمتو گسترده شدن زرده و سفيده تخم مرغ شكسته شده و بر روي سطح صاف از خصوصيات كهنگي آن است. علاوه بر موارد فوق دو خاصيت ديگر وجود دارند كه هر چند در ارزيابي كيفي تخم مرغ مورد توجه خاص قرار ندارد ولي در تجارت تخم مرغ مي بايستي مد نظر قرار گيرند زيرا مصرف كننده به آن اهميت مي دهد. يك از اين دو مشخصه، رنگ پوستهي تخم مرغ و ديگري وزن آن است.

بعضاً پوسته ي رنگي تخم مرغ موجب قيمت بالاتر آن نسبت به نوع سفيد است. از طرف ديگر تخم مرغ درشت تر، مطلوب تر و در بازار گران تر است.

اهميت آب در تغذيه طيور

آب يك ماده مغذي ضروري است. كليه واكنشها و فرايندهاي بدن نيازمند آب است. آب ماده اي است كه همه ديگر مواد مغذي را به صورت محلول حمل مي كند. سلولها و بافتهاي بدن عمدتاً از آب ساخته شده اند. آب در بين سلولها موجود است بنابراين ماده اي است كه مي تواند مابين سلولها حركت كند.

مواد خوراكي خشك فقط محتوي 10 الي 15% آب هستند و طيور در حدود 2 برابر  يا بيشتر آب نياز دارند نسبت به خوراكي كه ميخورند. آب بايد تميز و تازه و عاري از مواد شيميايي باشد. آن نبايد محتوي انگلها يا باكتري هاي مضر باشد. آب بايد به صورت تغذيه آزاد در دسترس باشد اگر مصرف آب در جوجه ها محدود باشد رشد جوجه ها خيلي آهسته مي گردد. در آب و هواي خنك محدوديت آب براي رشد آهسته گله هاي مادري يا جلوگيري از سندروم آسيت استفاده مي شود مرغان تخمگذاري كه براي يك يا دو روز بدون آب بمانند توليد تخم آنها متوقف مي شود و براي ريكاوري نياز به 2 الي 3 هفته دارند آب در يك ظرف با عمق مناسب بايد باشد تا شرايط مناسبي را براي استفاده پرنده مهيا سازد. ظرفي با عمق 2cm كافي است. هنگامي كه درجه حرارت بالا است جوجه ها مايل اند به قسمت هاي خنك تر پن ها (Pen ) بروند. به خصوص اگر يك باد ملايم يا پنكه وجود داشته باشد. داشتن آبي كه به آساني در دسترس باشد در اين مناطق مهم است چرا كه پرندگان ممكن است براي نوشيدن آب به قسمتهاي گرم برنگردند.

آب خوري هاي نيپل كمك مي كنند به حفظ آب و مانع از به هدر رفتن آن مي شوند اما جوجه ها آب كمتري مي نوشند. آب خوري نيپل نيازمند مديريت بادقتي است.

سطح و ارتفاع لوله ها بايد براي جوجه ها مناسب باشد. براي جوجه ها مقابل چشمانشان و در پرندگان بالغ  بايد بالاتر از چشمانشان قرار داشته باشد. فشار آب براي پرندگاني كه از آب خوري نيپل استفاده مي كنند نبايد زياد باشد. جوجه هايي كه به تازگي هيچ مي شوند بايد قبل يا در زمان مشابه اي كه غذا را دريافت مي كنند به آب دسترس داشته باشند.

 آب خوريها بايد به آساني در دسترس باشند و طيور نبايد براي رسيدن به آب مجبور به طي كردن مسافت زيادي باشند. بيش از 2 متر براي جوجه هاي گوشتي و 4 متر براي مرغان بالغ نبايد باشد. در آب و هواي گرم در دسترس بودن آب خيلي اهميت دارد. مقدار آب مورد نياز بيشتر مي شود در شرايطي كه دما بالاتر از 25 درجه سانتي گراد باشد. پرندگان خودشان را توسط تبخير آب از دستگاه تنفس شان خنك مي كنند و آنها آب از دست مي دهند هنگامي كه توسط دهانشان تنفس مي كنند در آب و هواي گرم آب خنك بهتر از آب گرم است. براي گروههاي بزرگ طيور لوله هاي آب بايد 40 تا 60 سانتي متر زير سطح زمين باشند تا آب خنك را براي جوجه ها تامين كنند. لوله هايي كه از سطح زمين مي روند و تانكهاي آب اضطراري بايد در سايه قرار گيرند.

راه اندازي اولين مركز پرورش كركس در هند

اولين تخم هاي نطفه دار كركس داخل دستگاه جوجه كشي قرار گرفته و به صورت مصنوعي جوجه كشي مي شوند ولي در نوبت هاي بعدي شرايط جوجه كشي طبيعي براي تخم ها فراهم مي شود.

اولين مركز پرورش حفاظت از كركس در غرب هند ساخته شد،اين مركز بخشهايي از جنگل ماهاراشترا كه به تازگي توسط انجمن تاريخ طبيعي بمبئي (BNHS) بهينه سازي شده است را پوشش مي دهد.

باگات سرپرست ارشد حيات وحش مي گويد : ما به دنبال يك طرح پنج هكتاري در داهانو به منظور حفاظت از كركسها در محيط طبيعي خود هستيم. متاسفانه تعداد كركسهاي تپه مالابار در Mumbai  به سرعت كاهش يافته و اين موضوع اهميت راه اندازي مركز پرورش كركس را بيش از پيش ايجاد مي نمود.

در اين مركز به كركس ها اجازه داده مي شود در لانه هاي مخصوص ساخته شده تخم گذاري نموده و پس از گذراندن دوره پرورش آنها را به حيات وحش طبيعي خود برمي گردانند. 25 جفت كركس نوك دراز و پشت سفيد در اين مركز نگهداري مي شوند.

شروع پرورش كركس زماني است كه پرنده 6 سال سن داشته باشد. اولين تخم هاي نطفه دار كركس داخل دستگاه جوجه كشي قرار گرفته و به صورت مصنوعي جوجه كشي مي شوند ولي در نوبت هاي بعدي شرايط جوجه كشي طبيعي براي تخم ها فراهم مي شود.

باگات اضافه مي كند : جمعيت كركس ها در هند رو به كاهش است به طوري كه در چند سال اخير چندين هزار كركس به علت هاي مختلف در هند جان داده اند لذا تاسيس اين مراكز از اهميت ويزه اي برخوردار شده است.

لانه هاي موجود در مركز پرورش كركس براي نگهداري 24 پرنده مناسب بوده و در ابعاد 100 فوت طول ، 40 فوت عرض و 20 فوت ارتفاع ساخته شده اند. دريچه اي در پشت لانه تعبيه شده تا نگهبان بتواند آب  و غذا كه شامل گوشت بز مي باشد را به داخل لانه انتقال دهد.

انجمن تاريخ طبيعي بمبئي (BNHS) در حال حاضر داراي سه مركز از جمله مركز پرورش Pinjore در هاريانا، Rajabhatkhawa در غرب بنگال و Rani در آسام مي باشد.

دلايل عدم موفقيت در واكسيناسيون طيور

امروزه واكسيناسيون به عنوان يكي از مهم ترين راه هاي پيشگيري از بيماري هاي ويروسي در صنعت طيور مطرح مي باشد. تنظيم برنامه مناسب براي پيشگيري از بيماري هاي طيور بسيار مهم تر از استفاده واكسن به تنهايي مي باشد. واكسيناسيون موجب فعال شدن دستگاه ايمني بدن پرنده در مقابل بيماري ها مي گردد. واكسيناسيون بايد طبق يك برنامه مدون صورت گيرد.

مقدمه

امروزه واكسيناسيون به عنوان يكي از مهم ترين راه هاي پيشگيري از بيماري هاي ويروسي در صنعت طيور مطرح مي باشد. تنظيم برنامه مناسب براي پيشگيري از بيماري هاي طيور بسيار مهم تر از استفاده واكسن به تنهايي مي باشد. واكسيناسيون موجب فعال شدن دستگاه ايمني بدن پرنده در مقابل بيماري ها مي گردد. واكسيناسيون بايد طبق يك برنامه مدون صورت گيرد. برنامه واكسيناسيون مناسب بر اساس واكسيناسيون گله مرغ مادر، چگونگي شيوع بيماري ها در منطقه، موجود بودن نوع واكسن، هزينه هاي اجرا و ... مي باشد. تمامي برنامه هاي واكسيناسيون موفقيت آميز نمي باشد و عواملي باعث شكست در برنامه واكسناسيون ميگردد. جهت اطمينان از موفقيت واكسيناسيون عوامل زيادي بايد مد نظر گرفته شود. عدم موفقيت واكسيناسيون هنگامي رخ مي دهد كه متعاقب تجويز واكسن ميزان كافي پادتن (تيتر ايمني) در بدن ايجاد نشده و گله همچنان در برابر بروز بيماري مستعد است. جهت ارزيابي عدم موفقيت واكسيناسيون عوامل زيادي بايد مد نظر قرار گيرد. برخي از اين عوامل در ذيل توضيح داده شده است.

عوامل عدم موفقيت در واكسيناسيون
1- توزيع نامناسب واكسن
توزيع نامناسب واكسن از طريق آب آشاميدني يا اسپري موجب مي شود طيور در برخي از قسمت هاي آشيانه واكسينه نشوند. اعتماد به انتقال واكسن از پرنده اي به پرنده ديگر خطرآفرين مي باشد. همچنين عدم دقت به هنگام واكسيناسيون به روش قطره چشمي و تزريق واكسن هاي كشته نيز منجر به عدم ايمني يكنواخت در گله مي شود.
در طي واكسيناسيون آشاميدني بايد مطمئن شويم كه فضاي كافي (يك پستانك در آبخوري هاي نيپل براي 8 قطعه پرنده و يك آبخوري زنگوله اي براي 50 قطعه پرنده (5 / 2 سانتي متر فضاي آب خوري جهت هر قطعه) در نظر گرفته مي شود) جهت آشاميدني تمامي گله در يك زمان معين وجود داشته باشد. هنگامي كه يك واكسن رقيق مي شود به سرعت شروع به نابودي مي نمايد. براي مثال واكسن برونشيت عفوني 50 درصد از توان خود را طي كمتراز يك ساعت از دست مي دهد. لذا پس از آماده شدن محلول واكسن حداكثر بايد ظرف 2 ساعت مصرف شود.
سامانه آب خوري پستانكي داراي كمترين مقدار اتلاف آب حاوي واكسن و كمترين مقدار رقابت جهت آشاميدن آب حاوي واكسن پس از زمان پرهيز آشاميدن مي باشد و به تمام گله اين اجازه را مي دهد كه به راحتي آب حاوي واكسن را دريافت نمايند. در سامانه آب خوري زنگوله اي اگر تعداد آب خوري ها و فضاي آب خوري جهت طيور واكسينه شونده كافي نباشد، ميزان يكنواختي دريافت واكسن توسط طيور واكسينه شده پايين خواهد آمد كه جهت رفع اين نقيصه بايد تعداد آب خوري را بيشتر از حالت عادي در نظر گرفت.

2- غيرفعال شدن واكسن
هميشه بر روي مراحل حمل و نقل، نگهداري، تهيه محلول و مصرف واكسن زنده تاكيد و دقت فراوان مي شود، زيرا نتيجه واكسيناسيون در اثر نگهداري و استفاده نادرست از واكسن متاثر مي گردد. مواد موجود در آب مورد مصرف جهت واكسيناسيون از قبيل يون كلر، تركيبات آمونيوم، اسيد فايرها مانند اسيد سيتريك و باقي مانده هاي رسوبي در سامانه آبخوري به ويروس واكسن متصل شده و يا با تخريب آن باعث غيرفعال شدن ويروس زنده واكسن ها مي گردند. توصيه مي شود كيفيت آب مورد مصرف جهت واكسيناسيون به صورت مداوم و منظم از لحاظ PH كنترل گردد، زيرا تغيير زياد PH بر روي اثر بخشي واكسيناسيون تاثير منفي دارد. جهت محافظت از غير فعال شدن واكسن راهكارهاي زير توصيه مي شود:
الف) نگهداري و حمل واكسن ها از زمان توليد تا مصرف ضمن رعايت زنجيره سرد انجام شود، يعني اين كه طبق نظر شركت سازنده (برچسب) در برودت مناسب نگهداري شوند.
ب) جهت خنثي كردن اثرات يون كلر يا ديگر مواد ضدعفوني كننده و املاح موجود در آب مورد مصرف براي واكسيناسيون استفاده از شير بدون چربي (2 گرم در ليتر شير خشك بدون چربي يا 2 ليتر شير پس چرخ در 100 ليتر آب آشاميدني) توصيه شده است. پروتئين هاي شير به يون كلر و املاح موجود در آب اتصال يافته كه در نتيجه آن ويروس واكسن در آب بقاي بيشتري خواهد داشت. محلول يا پودر شير پس چرخ حدود 15 الي 20 دقيقه قبل از رقيق كردن به آب آشاميدني مورد مصرف جهت واكسيناسيون اضافه مي شود.
ج) آلودگي موجود در سامانه آبخوري زنگوله اي معمولاً مخلوطي از مواد معدني، مواد آلي، باقي مانده هاي دارويي و متابوليت هاي موجود در مدفوع مي باشد، كه PH آب را تغيير داده و بر روي فعاليت ويروس واكسن اثر منفي مي گذارد. مواد زائد و الودگي هاي موجود در سامانه آبخوري مي توانند باعث جذب و رسوب واكسن در سطوح و ديواره هاي آبخوري ها گردند به عبارت ديگر مقدار قابل توجهي از واكسن به جاي مصرف توسط طيور داخل ظروف آبخوري و سامانه آبخوري باقي خواهد ماند، كه اين مساله باعث ايجاد يك ايمني ناقص و غير يكسان و در نهايت محافظت ضعيف در گله طيور واكسينه شده مي گردد. لذا ظروف آبخوري قبل از واكسيناسيون تميز و پاكيزه گردند و توجه شود كه آب مصرفي جهت شستشوي ظروف فاقد مواد شوينده و ضدعفوني كننده باشد.
د) علاوه بر مشكلات مربوط به كيفيت آب مصرفي جهت واكسيناسيون مشكلات بسيار گسترده اي نيز در خصوص چگونگي نصب و بهره برداري از سامانه آبخوري وجود دارد. برخي سامانه هاي آبخوري داراي تفاوت در ميزان آب ورودي و خروجي مي باشند كه بر اثر فضاي مرده موجود در اين سامانه ايجاد مي گردد. اگر سامانه آبخوري قبل از شروع واكسيناسيون به طور كامل تخليه نگردد، آب باقي مانده باعث غيرفعال شدن ويروس واكسن، رقيق شدن محلول واكسن به طور غيريكنواخت و كاهش سرعت پخش واكسن در طول سامانه آبخوري مي گردد. طيور قرار گرفته در قسمت ابتدايي سالن بيش از اندازه كفايت آب حاوي واكسن دريافت مي دارند در حالي كه طيور قرار گرفته در انتهاي سالن ممكن است به هيچ وجه آب حاوي واكسن را دريافت ننمايند. براي رفع اين مشكل و جهت اين كه كليه طيور گله بتوانند آب حاوي واكسن دريافت نمايند، لازم است سامانه آبخوري قبل از واكسيناسيون به طور كامل تخليه گردد و مجدداً با آب حاوي واكسن پر شود.

3- ايمني مادري
توجه به عيار پادتن مادري در هفته اول پرورش جوجه ها بسيار حائز اهميت مي باشد، زيرا ميزان بالاي ايمني مادري جوجه هاي جوان موجب عدم تكثير كافي واكسن هاي زنده و در نتيجه موجب كاهش ايمني حاصل مي شود. براي مثال جوجه هاي حاصل از مرغ هاي مادر با تيتر ايمني بالا عليه بيماري گامبورو ممكن است براي مدت ها داراي ايمني مادري عليه اين بيماري بوده و در صورت انجام واكسيناسيون پاسخ مناسب ايمني حاصل نگردد.

4- استرس
استرس شامل شرايط محيطي نامساعد همانند تغييرات ناگهاني دما و رطوبت، تغذيه نامناسب، بيماري ها و ... مي باشد كه توانايي پرنده در ايجاد پاسخ مناسب ايمني را كاهش دهد. بنابراين تا هنگام رفع عوامل استرس زا نبايد گله مورد واكسيناسيون قرار گيرد.

5- كيفيت واكسن
كيفيت نامناسب واكسن مي تواند موجب عدم موفقيت واكسيناسيون گردد. البته به دليل كنترل كيفي بسيار شديد در موسسات سازنده واكسن اين موضوع به ندرت اتفاق مي افتد. واكسن هاي زنده در اثر عدم رعايت شرايط مناسب طي فرآيندهاي تهيه و توزيع (حمل و نقل، نگهداري) غيرفعال مي شوند.

6- سويه يا سروتيپ واكسن
واكسن ممكن است حاوي سويه يا سروتيپ مورد نياز جهت ايجاد ايمني در مقابل بيماري (سويه هاي بيماري زاي موجود) نباشد. به اين ترتيب اگر چه واكسن به روش صحيح تجويز گردد و تيتر ايمني يكنواخت و كافي نيز ايجاد نمايد اما گله هنوز در برابر سويه بيماري زاي موجود حساس است.

7- بيماري و مسموميت هاي غذايي
در صورتي كه پرندگان در هنگام واكسيناسيون در دوره نهفته بيماري باشند امكان دارد علي رغم تجويز صحيح واكسن، گله بيمار گردد.زيرا پس از واكسيناسيون با واكسن هاي زنده تقريباً 4 تا 5 روز زمان جهت ايجاد ايمني مورد نياز مي باشد. پرندگان ممكن است به واسطه عفونت يا مسموميت دچار سركوب ايمني شوند، يعني سامانه ايمني به صحيح عمل نكرده و اين امر منجر به عدم پاسخ مناسب به واكسيناسيون مي شود. در جوجه هاي گوشتي، آفالاتوكسين ها موجب تضعيف شديد دستگاه ايمني به همراه كاهش لنفوسيت هاي موجود در بورس فابرسيوس ميگردند. در اثر تضعيف سيستم ايمني عملكرد دفاعي دستگاه ايمني كاهش يافته و در نتيجه پرندگان در برابر ابتلاء به عفونت ها حساس تر شده و واكسيناسيون با شكست مواجه خواهد شد. بنابراين بايد با استفاده از موادي كه باعث غيرفعال شدن سموم قارچي موجود در مواد خوراكي ميگردند، از گسترش آلودگي هاي قارچي در طيور پيشگيري نمود. افزودن مواد جاذب مانند زئوليت، كائولين و سيليكات هاي آلومينيوم و ... به خوراك در جذب و خنثي سازي سموم قارچي موثر مي باشد.

راهكارهاي موثر در موفقيت و تضمين واكسيناسيون
1- سلامت گله در هنگام واكسيناسيون
در زمان واكسيناسيون بايد گله از نظر سلامتي در شرايط مطلوب باشد. پرندگاني كه سالم بوده و عاري از هر گونه بيماري باشند و همچنين از غذاي كافي و شرايط بهداشتي مناسب برخوردار باشند در مقايسه با پرندگان بيمار و ضعيف پاسخ مطلوب تري به واكسيناسيون خواهند داد.

2- حفظ كيفيت و سلامت واكسن
واكسن ها بايد از حرارت و نور مستقيم خورشيد محافظت شوند. همچنين واكسن ها را بايد در دماي 2 تا 8 درجه سانتيگراد تا زمان مصرف نگهداري نمود. حمل و نقل واكسن ها بدون توقف و در خنك ترين ساعات شبانه روز و با استفاده از يخچال هاي مخصوص يا ظرف يخ انجام گيرد و پس از رسيدن واكسن ها به محل استقرار مصرف كننده، آنها را تا زمان مصرف در يخچال نگهداري نمود. توجه شود كه واكسن هاي غيرفعال نبايد منجمد شوند.

3- اجراي واكسيناسيون با حداقل استرس
واكسيناسيون بايد با حداقل استرس انجام شود، زيرا واكسيناسيون خود به خود استرس زا است و نبايد با بي توجهي اين فشار عصبي، رواني و متابوليكي را تشديد كرد.

4 – تعيين زمان مناسب واكسيناسيون
واكسيناسيون بايد در زمان مناسبي از سن و وقت مناسبي از روز انجام شود. براي اين منظور، برنامه دقيق واكسيناسيون بايد توسط دامپزشك مرغداري با اطلاع كامل از چگونگي وضعيت بيماري در منطقه، ميزان تيتر مادري جوجه ها، نوع واكسن، نوع سالن، ويژگي جوجه هاي مورد پرورش، شيوه واكسيناسيون، سن جوجه ها و ... تنظيم مي شود، كه بايد دقيقاً طبق آن عمل شود.

5- عمليات حمايتي از جوجه ها
جهت كنترل عفونت هاي ثانويه باكتريايي مي توان قبل و بعد از واكسيناسيون از آنتي بيوتيك ها استفاده نمود. به اين وسيله از بروز اين عفونت ها توسط باكتري هاي فرصت طلب در پرنده هايي كه در اثر استرس واكسيناسيون دستگاه ايمني شان تضعيف شده است، پيشگيري مي گردد. اين گونه آنتي بيوتيك ها را نبايد با واكسن مخلوط نمود. همچنين استفاده از مولتي ويتامين همراه آب آشاميدني قبل و به خصوص پس از واكسيناسيون به مدت 48 ساعت روي كاهش اثرات منفي استرس وارده و افزايش توان توليد پادتن ها موثر است.

6- ثبت اطلاعات
تمامي آمار و اطلاعات هر واكسيناسيون مثل تاريخ، نوع واكسن، تعداد، شماره سريال واكسن، شركت سازنده و روش واكسيناسيون بايد ثبت شود.

7- رعايت موازين امنيت زيستي 
واكسن هاي زنده عوامل زنده بيماري هستند كه اگر در هنگام استفاده دقت كافي به عمل نيايد ممكن است موجب اشاعه بيماري شوند. بنابراين بايد از ريخت و پاش واكسن جلوگيري كرد و در صورت ريختن از محلول ضدعفوني كننده قوي در آن محل استفاده نمود. بعد از مصرف واكسن ها شيشه محتوي واكسن را سوزانده و يا ضدعفوني نمود تا از گسترش عوامل بيماري زا جلوگيري به عمل آيد. جهت احتياط ظروف مورد استفاده براي واكسيناسيون نيز ضدعفوني شوند.

استفاده از باكتري به عنوان جايگزين آنتي‌بيوتيك در تغذيه مرغ گوشتي

محقيقين موسسه تحقيقات «يخكره» واقع در سيبري براساس بررسي‌هاي متعدد اظهار داشتند: توليدكنندگان خوراك طيور در آينده‌اي نزديك از نوعي باكتري كه در چند سال اخير كشف شده‌ است به عنوان جايگزين آنتي‌بيوتيك در جيره طيور گوشتي استفاده خواهند كرد.

مصاحبه هفته نامه تخصصي استارتاپ «شنبه» با مديران شركت بلدرچين دماوند

هفته نامه «شنبه» در سي وسومين شماره خود در مصاحبه اي با علي گرداد و احسان مصلحي مديران شركت بلدرچين دماوند به «صنعت جوجه كشي» و معرفي اپليكيشن اندرويدي طراحي شده توسط اين شركت پرداخته است

مصاحبه هفته نامه تخصصي استارتاپ «شنبه» با مديران شركت بلدرچين دماوند

هفته نامه «شنبه» در سي وسومين شماره خود در مصاحبه اي با علي گرداد و احسان مصلحي مديران شركت بلدرچين دماوند به «صنعت جوجه كشي» و معرفي اپليكيشن اندرويدي طراحي شده توسط اين شركت پرداخته است و ضمن معرفي اين محصول، مراحل ايده تا اجرايي شدن آن را مورد بررسي قرار داده است.

متن كامل اين مصاحبه را از اينجا مي‌توانيد دانلود كنيد.